Wat is TOS?

 

Taalontwikkelingsstoornis (TOS)

TOS is een stoornis waarbij kinderen moeite hebben met het verwerven van taal. Dit kan zich uiten in zowel het begrijpen van taal als het gebruiken van taal, zowel in gesproken als geschreven vorm. TOS kan invloed hebben op verschillende aspecten van taal, zoals klanken (fonologie), betekenis (semantiek), zinsbouw (syntaxis) en het gebruik van taal in sociale situaties (pragmatiek).

 

Kinderen met TOS hebben geen gehoorverlies, geen verstandelijke beperking, en er is geen duidelijke lichamelijke of neurologische afwijking die de taalproblemen verklaart. TOS heeft vaak invloed op het lees- en schrijfvermogen, en kan leiden tot problemen met tekstbegrip door een beperkte woordenschat en moeite met complexe zinnen.

 

De oorzaak van TOS ligt vaak in het moeilijk kunnen verwerken van snelle, complexe taal of een probleem in het geheugen dat nodig is om taal te leren. Er zijn verschillende vormen en gradaties van TOS, en de taalproblemen kunnen zich op verschillende manieren manifesteren. Het kan gaan om problemen met het vinden van woorden, het bouwen van zinnen, of het gebruiken van taal in sociale situaties. In sommige gevallen hebben kinderen moeite met het produceren van taal, terwijl ze taal goed kunnen begrijpen.

Hoe herken je een TOS?

Een taalontwikkelingsstoornis (TOS) kan zich op verschillende manieren uiten, maar er zijn enkele kenmerken die kunnen helpen bij het herkennen van TOS bij kinderen:

  1. Moeite met Taalbegrip en Taalgebruik
    Kinderen met TOS hebben vaak moeite met het begrijpen van woorden en zinnen, maar ook met het zelf gebruiken van taal. Dit kan zowel bij gesproken taal als bij geschreven taal het geval zijn.

  2. Vertraging in de Taalontwikkeling
    Kinderen met TOS lopen vaak achter in hun taalontwikkeling, bijvoorbeeld door een beperkte woordenschat of moeite met het maken van zinnen.

  3. Problemen met Fonologie
    Dit betreft het gebruik van klanken. Kinderen met TOS kunnen bijvoorbeeld moeite hebben met het uitspreken van woorden of het correct horen van klanken (bijv. "touw" wordt "kouw").

  4. Problemen met Semantiek en Syntaxis
    Kinderen met TOS kunnen moeite hebben met het begrijpen en gebruiken van de betekenis van woorden (semantiek) of de opbouw van zinnen (syntaxis). Ze kunnen bijvoorbeeld zinnen niet goed maken of begrijpen.

  5. Pragmatiek
    Kinderen met TOS hebben vaak moeite met het gebruik van taal in sociale situaties. Dit kan zich uiten in problemen met het voeren van gesprekken, het begrijpen van non-verbale signalen of het maken van gepaste uitspraken in een context.

  6. Geen Duidelijke Verklaring
    Er zijn geen andere oorzaken voor de achterstand in taalontwikkeling, zoals gehoorproblemen of een verstandelijke beperking.

  7. Vertraging in de Taalproductie
    Kinderen met TOS kunnen pas later beginnen met praten en hebben soms moeite om hun gedachten duidelijk te verwoorden.

Als je vermoedt dat jouw kind een taalontwikkelingsstoornis heeft, is het belangrijk om dit door een logopedist te laten onderzoeken. Vroegtijdige herkenning en ondersteuning kunnen helpen om de taalontwikkeling van je kind te verbeteren.

Vanaf welke leeftijd?

Een taalontwikkelingsstoornis (TOS) wordt vaak pas vastgesteld wanneer een kind ouder is dan 2,5 jaar, omdat de taalontwikkeling in de eerste jaren nog sterk in ontwikkeling is. Bij kinderen tussen de 2,5 en 5 jaar wordt vaak gesproken van een vermoeden van TOS, omdat het lastig is om te zeggen of er daadwerkelijk sprake is van een stoornis of gewoon van een vertraging in de taalontwikkeling.

 

TOS kan vanaf ongeveer 3 jaar beginnen te worden opgemerkt, maar het is belangrijk om te begrijpen dat er in deze periode nog veel ontwikkeling plaatsvindt. Als je zorgen hebt over de taalontwikkeling van je kind, is het goed om vroegtijdig contact op te nemen met een logopedist, die de situatie kan beoordelen en indien nodig ondersteuning kan bieden.

 

Het is belangrijk te weten dat het stellen van een definitieve diagnose pas mogelijk is nadat andere factoren die de taalontwikkeling kunnen beïnvloeden, zijn uitgesloten. Bij een vermoeden van TOS kan een logopedist op jongere leeftijd al wel begeleiding en ondersteuning aanbieden om de ontwikkeling van het kind te bevorderen.

Soorten aanpak

Benaderingen in Logopedie voor TOS

Er zijn verschillende benaderingen die logopedisten gebruiken bij de behandeling van kinderen met een TOS (Taalontwikkelingsstoornis). De keuze van de benadering hangt af van de behoeften van het kind.

1. Therapeut Gestuurde Benadering

  • De logopedist kiest de doelwoorden of zinnen.

  • Het kind herhaalt deze woorden of zinnen.

  • Voorbeelden: benoemen van voorwerpen of plaatjes om de woordenschat en zinsbouw uit te breiden.

2. Volledig Kindgerichte Benadering

  • De logopedist kiest een activiteit die het gebruik van bepaalde woorden of zinnen mogelijk maakt, maar het kind bepaalt wat er gebeurt tijdens het spel.

  • De logopedist volgt het kind, speelt mee en gebruikt de doelwoorden wanneer het passend is, maar stimuleert het kind niet actief om die woorden te gebruiken.

3. Hybride Benadering

  • De logopedist kiest een doel, maar laat de activiteit zo natuurlijk mogelijk verlopen.

  • Milieuleren: De omgeving wordt ingericht om het kind te stimuleren de juiste woorden te gebruiken.

  • Gerichte Stimulatie: Het doelwoord wordt vaak herhaald om het kind te helpen het beter te leren.

  • Scripttherapie: Routines zoals boodschappen doen worden gebruikt om het taalgebruik stap voor stap uit te breiden.

 

Met de juiste benadering kan een logopedist de taalontwikkeling van een kind met TOS effectief ondersteunen en verbeteren.